Om de woorden ‘digitale transformatie’ in actie te zien hoef je alleen naar een willekeurig vliegveld van enige omvang te gaan. Niet om de digitale transformatie daar in actie te zien (je vliegticket op je telefoon, whoohoo! Nee..) maar om vooral naar alle reclameborden te kijken die je digitale transformatie verkopen. Het idee hierachter is om nietsvermoedende CEO’s het idee van ‘digital’ en ‘transformation’ te verkopen in de vorm van dure consultancy uren en vaak maatwerk software.
Maar als je deze term een heel stuk afpelt, wat heb je dan eigenlijk nog over?
Transformatieve processen zijn vaak veel langer dan hypes. Ze staan niet expliciet in de Gartner Hype Cycle. De timespan van deze ontwikkelingen vormen zich over decennia. Daarom worden ze vaak over het hoofd gezien, of zelfs weggezet als minder interessant. Innovatie – en de daaraan gelieerde innovatie-consulancy kijken vaker naar de (super) korte termijn. Je hoeft maar naar de opwinding rondom blockchain of AR te kijken om te zien wat ik bedoel.
Laten we de geschiedenis een stukje platslaan en teruggaan naar de jaren ’70 waarin de meeste corporates en overheden begonnen met het kopen van grote mainframes. Grote bakbeesten van computers die taken konden die tot dan toe met de hand werden gedaan, zoals bijvoorbeeld boekhouding en voorraadbeheersing. In de jaren ’80 en ’90 begon de eerste golf en ging de aandacht naar de client-server opstelling: het era waarin bedrijven als Oracle, Microsoft, IBM en PC’s groot – of nog groter – werden.
In de derde golf die ongeveer vanaf de jaren 00 starte zijn we richting de cloud en SaaS verschoven, inclusief een aantal nieuwe technologische ontwikkelingen die daarmee kwamen. Daarover later meer.
De originele verschuiving van mainframes naar client-server setups betekende niet alleen dat corporates afstapten van het model waarbij je 1 grote computer huurde naar duizenden kleintjes, het betekende ook een hele manier waarop de computer – en de persoon die er achter zit – zijn werk moest gaan doen.
Om iets specifieker te zijn: software werd ineens een eigen bedrijfs-tak en er kwam een hele generatie aan nieuwe software op die specifieke problemen oploste. Sommige van deze problemen bestonden al langer, maar sommige waren ook geheel nieuw en zorgden voor een hele nieuwe manier waarop bedrijven konden werken. Zo maakte SAP de supplychain een stuk eenvoudiger waardoor uiteindelijk Zalando, Zara maar ook Apple eenvoudiger zaken konden doen. Ze konden dingen die ze in een mainframe niet konden.
Dezelfde shift is nu aan de gang met bedrijven die zichzelf de cloud in hebben gemigreerd, al dan niet onder druk van COVID-19.
De derde golf (niet die van covid, maar van de digitale transformatie) staat in het teken van pay-as-you-go modellen. Hiermee ga je van het ‘ownen’ van hardware naar het huren van je capaciteit. Dit kan zo fijnmazig dat je voor iedere seconde computer hardware kunt huren in clouds als die van Amazon (AWS) of Google (GCC) of Microsoft (Azure).
Maar ook de manier waarop software gebruikt wordt is in deze golf fundamenteel gewijzigd. Voor software heb je nu een URL en een creditcard nodig. Nieuwe projectmanagement software nodig? Asana.com en een creditcard en je bent klaar. Nieuwe CRM nodig voor sales? Pipedrive is je vriend. Customer support? Intercom, Front, Zendesk. Analytics? Ik kan zo wel even doorgaan Je hoeft niet meer naar je IT afdeling om hiervoor toestemming te vragen. En je hoeft niet meer 3 jaar te wachten totdat IT een uitrol van deze software op alle clients heeft inplanned en uitgerold.
Hiermee heb je als medewerker de kans (en macht) om veel méér software te gebruiken.
Okta’s grootste klanten hebben gemiddeld 175 verschillende apps in gebruik. Veruit het grootste deel van alle SaaS licenties die wordt verkocht wordt niet meer ingekocht door de IT afdeling. Sterker nog: de kans is groot dat ze geen idee hebben dat deze software bestaat – en gebruikt wordt.
Net als de vorige transformatie-golven betekent deze golf dat er meer problemen kunnen worden opgelost, ontdekt- of opnieuw gemaakt.
Meer generieke software wordt nu vervangen door SaaS oplossingen die zich in hoge mate hebben gespecialiseerd om de specifieke problemen te tackelen. Deze SaaS software is in staat om via API’s en interfaces met elkaar te communiceren en in-sync te blijven. Voorheen waren dit grote – en langdurige – IT projecten en migraties. Ieder bedrijf dat ik nu spreek heeft wel eens zo’n migratie afgerond. En er was zonder uitzondering altijd veel tijd, energie en gedoe mee gemoeid.
Ook de hoeveelheid SaaS applicaties is de afgelopen jaren ook ge-explodeerd. De menselijke noodzaak om problemen met behulp van (stukjes) techniek op te lossen is bijna oneindig.
Er zijn nu ook gemeenschappelijke bouwblokjes van technologie of concepten die worden gereproduceerd. Het React framework van Facebook stelt je in staat om zelf apps te bouwen met superieure technologie die ook binnen Facebook wordt gebruikt. Maar ook business-model innovatie is zeer toepasbaar. De business modellen van willekeurige toetreders als AirBNB of UBER kunnen evengoed worden gebruikt voor hele andere niches dan vakanties of vervoer. En ook op meta-niveau speelt dit. Nieuwe SaaS aanbieders kunnen nu op fundamentele bouwblokken software ontwikkelen: een betaal-straat voor je SaaS oplossing is nu gestandaliseerd door Stripe, of je webwinkelsoftware door Shopify.
Door die lagere toetredings-barrieres is er een SaaS explosie. Dit is goed nieuws voor traditionele corporates die nu kortere cycli door kunnen van software-selectie. Maar ook het individu is nu bijna altijd beter af.
Als corporate is het de hoogste tijd om snel te gaan innoveren rondom deze derde golf. Kijk naar bijvoorbeeld Adobe. Dit is een bedrijf dat in de tweede golf succesvol software verkocht als Photoshop en Illustrator maar nu alleen nog via een cloud-licentie zaken doet. Deze zaken gaan nog steeds uitstekend maar in de tijd dat Adobe de cloud in migreerde zijn er ook een stuk meer nieuwe spelers de markt op gekomen, zoals Sketch en Figma.
De creatief kan dus nu min of meer zelf besluiten welk abonnement er wordt gekocht. Daarbij concurreert het abonnement van Adobe dus nu met die van Sketch en Figma, welke beiden net zo eenvoudig via een creditcard betaald kunnen worden. Het is aan de creatief zelf om te besluiten welke (combinatie van tools) er gebruikt wordt.
